|
|
نوشته شده در یک شنبه 28 مهر 1392
بازدید : 2316
نویسنده : MR ARC
|
|
Courtesy of shutterstock.com
On October 23rd, the Walt Disney concert hall, the project that almost never was, will celebrate its ten-year anniversary. Throughout these ten years it has had all manner of transformative power attributed to it. But has it really transformed LA? What would the city have been like if it had never been built? Would it be fundamentally different?
The answer? No.The city wouldn’t even be that different in the immediate vicinity of Grand Avenue.
LA does in fact have a downtown, and in the past ten years it has seen somewhat of a building renaissance and an uptick in gleeful boosterism. But this can’t be attributed to Frank Gehry’s building, no matter how glaringly brilliant it is. After all, the real catalyst for change there was Arata Isozaki’s Museum of Contemporary Art. That’s what got people coming. Even so, for being in the middle of downtown, it’s a relatively sleepy area – like a suburban bedroom community, but with taller buildings.
This is not to say, however, that the concert hall hasn’t done anything for downtown. Like the Museum of Contemporary Art, it has played an important role in drawing the imagination (and cars) of the populace “down” to where they normally wouldn’t think of going. Before the museum it was the Dorothy Chandler Pavilion that was the draw.
The future site of the Walt Disney Concert Hall, c.1967. Image Courtesy of waterandpower.org
If you are from Los Angeles you might even wonder why the concert hall is located where it is. Frank Gehry himself has said that if it had been his decision, he would have sited the Disney on busy Wilshire Boulevard, along Museum Row. He would have put the Museum of Contemporary Art there, too. His logic is based on the notion that Los Angeles, being a linear city that rushes down its boulevards, avenues, and freeways, doesn’t need a downtown. He would have put it where most of the people are and where it’s easy to drive to and park.
Grand Avenue has never functioned like a major thoroughfare. For much of its reach it is one way, running away from the center. If you drive in LA you don’t turn down Grand because it dumps you into this one-way chasm through the congested streets of offices, fast food, and bars. The 110 Freeway dominates just west, flowing around. Grand is often so quiet that is appears forgotten, or perhaps less forgotten than feared (congestion, one-way, expensive parking).
Ostensibly, the Disney is there because it fits into a larger urban scenario whereby Grand is the supposed anchor for the revival of downtown. But this is a relatively old vision for how to revitalize downtown. In reality, the revival is happening elsewhere, on other streets, in other districts, where no landmarks are present. In Los Angeles the landmarks seem to follow rather than catalyze. And though it has many, Los Angeles has never cared for landmarks. It has always loved houses more.
So why is the concert hall really there? Three years before the concert hall opened, Verso published Mike Davis’ polemical rant, “City of Quartz: Excavating the Future in Los Angeles.” In it he states how the concert hall fits into the larger picture of property speculation and downtown development.
As Davis notes, the boards of elite cultural institutions are littered with philanthropic developers and investors, like Eli Broad. They are big players in local political campaigns where each successive wave of office holder, whether for mayor or city council, offers big visions for downtown development. Like MOCA before it, the concert hall has been good for property values along Grand. This explains why the few smallish, low-rise cultural institutions on the Grand Avenue axis (MOCA, Disney, the Dorthy Chandler, and currently under construction, Diller Scofidio + Renfro’s Broad Museum) are surrounded by super tall corporate high-rises. “Culture fertilizes real estate.”
Davis further describes how “L.A. 2000: A City for the Future” (1988) became “the manifesto of a ‘new regionalism’” that hoped to bring mega-developers and the haute intelligentsia together in order to maintain the momentum of development triggered by the 1984 Olympics. Just four years later, in 1992, construction on Disney hall would commence. 1992 would also see the Los Angeles riots, a reminder that not all was well in the city of the future.
disney parking structure construction. Image Courtesy of Obayashi USA
Even so, Gehry’s original “blooming flower,” the prototype for the building that would instigate the so-called “Bilbao effect,” could not produce such an effect in the spread-out polyglot city of Los Angeles. Why? Because the Disney does little to enliven the street. It does, somewhat, but not enough. As for the energy of the office towers? It rarely spills out onto the street unless it is for lunch or to go home (a home well outside of downtown). Despite the materialization of LA’s future in the form of the concert hall, Grand Avenue remains an archipelago of solitude and, as Davis describes, a “Potemkin Village” of real estate speculation.
So, ten years in, what is the concert hall to the city? Perhaps that is the crux of the issue. It doesn’t have anything to do with the city, per se. It needn’t be anything more than what it is: a magnificent place to listen to magnificent music—and go to the gift shop.
But, despite this, calls for a new vision for Grand Avenue continue to consider the Disney as key. Once again Frank Gehry is part of the plan—actually a redesign for a project that failed to wow city officials and stalled out. The mega-project is being proposed by mega-developer Related, with philanthropist Eli Broad kicking in funds to support the effort.
Broad said, “I’m convinced with what Frank and Related and others are going to do on Grand Avenue, this is going to be a great tourist attraction and it’s going to bring a great economic benefit to our city.” What history tells us about Grand Avenue, however, is that it is of great economic benefit for a few select individuals rather than the city as a whole. Maybe this time it will be different and the massive scale of this new project will create the critical mass necessary to make Grand a real place. Or it could just end up being another mall.
Perhaps visionaries and investors should cease projecting the ability to transform the city onto singular iconic buildings. But, of course, this would run counter to the logic of culture anchoring development. Will Grand Avenue finally turn around? Most likely not until they make it a two-way, add more trees, bike lanes, and pedestrian amenities. Buildings alone can’t do it, no matter how daring, novel (or expensive) the architecture.
So when it comes to the Disney, and its role in our city, maybe it’s really been here these past ten years to teach us one thing. LA ain’t Bilbao. Fine by me.
Will Gehry’s new mega-design at last remake Grand Avenue? This model shows an older idea of Gehry’s for the Avenue. Image Courtesy of Gehry Partners
For more on the long history of failed efforts to remake Grand Avenue read the book, “Grand Illusion”, based on a research studio conducted at the USC School of Architecture.
Guy Horton is a writer based in Los Angeles. In addition to authoring “The Indicator”, he is a frequent contributor to The Architect’s Newspaper, Metropolis Magazine, The Atlantic Cities, and The Huffington Post. He has also written for Architectural Record, GOOD Magazine, and Architect Magazine. You can hear Guy on the radio and podcast as guest host for the show DnA: Design & Architecture on 89.9 FM KCRW out of Los Angeles. Follow Guy on Twitter @GuyHorton.
Image of Walt Disney Concert Hall courtesy of shutterstock.com
:: موضوعات مرتبط:
سازه و بنا ,
موزه ,
,
:: برچسبها:
The Indicator: Ten Years Later, Has the Disney Concert Hall Made a Difference? ,
architect ,
architecure ,
معماری ,
معماری ,
موزه ,
گوگنهایم ,
نوشته شده در یک شنبه 14 مهر 1392
بازدید : 2192
نویسنده : MR ARC
|
|
:: موضوعات مرتبط:
موزه ,
,
:: برچسبها:
انواع موزه ها بر اساس شکل ,
معماری ,
معمار ,
موزه ,
موزه هنرها ,
موزه زیبا ,
موزه دانشمندان ,
موزه سلاح ,
موزه پارک ,
پارک موزه ,
نوشته شده در یک شنبه 14 مهر 1392
بازدید : 1985
نویسنده : MR ARC
|
|
طبقه بندی عملکردی موزه ها (کاربرد) : 1. آثار علمی و فضایی (موزه های علوم و فنون)
2. اکوموزه
3. موزه های هنری و نمایشی 4. موزه های باستانی و تاریخی 5. موزه های مردم شناسی (مفاخر و مشاهیر، آداب و رسوم و ...)
:: موضوعات مرتبط:
موزه ,
,
:: برچسبها:
طبقه بندی عملکردی موزه ها (کاربرد) ,
معماری ,
معمار ,
نوشته شده در سه شنبه 9 مهر 1392
بازدید : 6422
نویسنده : MR ARC
|
|
تألیف استاد پیرنیا
تدوین: غلامحسین معماریان
ناشر: دانشگاه علم و صنعت چاپ ۱ تا ۸
سال ۱۳۷۱
تجدید چاپ: چاپ ۲۰ – ۱۳۹۲ نشر سروش دانش
تعداد صفحات: ۳۹۱ قطع وزیری
این کتاب بخش دوم درسهای استاد پیرنیا در دانشکده معماری بین سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۰ را در برمی گرفت.
سپس پس از پرداختن به سبک شناسی در نیمسال نخست ، بحث درباره ی اندام های معماری در دوران اسلامی ارایه می شد .
. با توجه به اینکه اندامهای معماری ایرانی را می توان در دو دوره تاریخی پیش و پس از اسلام دید و تعدد آنها به گونه ای است که در ظرف زمانی یک کلاس نمی گنجید استاد پیرنیا صرفاً به اندامهایی که در دوران اسلامی شکل گرفته و یا رواج یافته اند می پرداخت. برخی عناوین کتاب شامل موارد زیر می باشند:
شهر
خانه
مدرسه
مسجد
کاروانسرا
باغ
ساختمانها درون و برون شهری
و….
:: موضوعات مرتبط:
معرفی کتاب ,
,
:: برچسبها:
آشنایی با معماری اسلامی ایران ,
معماری ,
معمار ,
معماری ایرانی ,
معماری اسلامی ,
معرفی کتاب ,
نوشته شده در سه شنبه 9 مهر 1392
بازدید : 2075
نویسنده : MR ARC
|
|
تقریراستاد دکتر محمد کریم پیرنیا
تالیف و تدوینغلامحسین معماریان
نشر سروش دانش
چاپ اول: ۱۳۸۷
چاپ پنجم: ۱۳۹۱
اتفاق جالبی باعث شد تا کتاب حاضر تهیه گردد. روزی در اوایل سال ۱۳۸۰ کارگردان و مستند ساز محترم معماری ایرانی آقای حمید سهیلی به دفتر نگارنده در دانشگاه مراجعه نمودند. ایشان دو بسته بزرگ کاغذ را روی میز قرار دادند و بسیار صادقانه و خالصانه اعلام نمودند که اینها گفتار های استاد درباره معماری ایرانی می باشد که به وسیله گروه تحقیق فیلم مستند معماری ایرانی پیدا شده و می تواند به شکل یک کتاب نیز منتشر گردد. حدود پنج سال کار تدریجی انجام گرفت تا این کتاب به شکل کنونی در اختیار دوستداران معماری ایرانی قرار گرفت.
این کتاب در بیست و پنج بخش تدوین گردیده است که برخی از آنها در کتاب آشنایی با معماری اسلامی ایرانی نیز وجود دارد اما در این کتاب با تغییرات و اصلاحات آمده است.
بخش ۱ …. پیشگفتار
بخش ۲ ….. آب و آبادی: کاریز
بخش۳ …. آب انبار
بخش ۴ ….. پل و سد
بخش ۵ ……. شهر
بخش ۶ ….. دژ
بخش ۷ …… بازار
بخش ۸ ……….. خانه
بخش۹ …….. معبد
بخش ۱۰ …….. کنیسه
بخش ۱۱ ………… کلیسا
بخش ۱۲ …… آتشکده
بخش ۱۳ ….. معبد آناهیتا، پادیاو و مهرابه
بخش ۱۴ …. مسجد
بخش ۱۵ …. آرامگاه
بخش ۱۶ …. مدرسه
بخش ۱۷ …. خانقاه
بخش ۱۸ …. حمام
بخش ۱۹ ….. کاخ
بخش ۲۰ ….. باغ
بخش ۲۱ …. راه و بناهای وابسته
بخش ۲۲ …. میل و منار
بخش ۲۳ …. ساختمانهای گوناگون
بخش ۲۴ …. بادگیر
بخش ۲۵ …. در و پنجره
:: موضوعات مرتبط:
معرفی کتاب ,
,
:: برچسبها:
معماری ایرانی ,
معماری ,
معمار ,
ایران ,
ایرانی ,
معماری ایرانی ,
,
نوشته شده در سه شنبه 9 مهر 1392
بازدید : 2269
نویسنده : MR ARC
|
|
تألیف: استاد محمد کریم پیرنیا
تدوین: غلامحسین معماریان
ناشر: پژوهنده – معمار
۱۳۸۲
چاپ سیزدهم: نشر سروش دانش ۱۳۹۲
تعداد صفحات: ۳۷۲ (قطع وزیری)
سبک شناسی معماری ویرایش جدید کتاب شیوه های معماری ایرانی است که در زمان حیات استاد پیرنیا به چاپ رسید. کتاب قبلی کاملاً دگرگون شد. تمامی متن بازبینی و ویرایش گشت. از نقشه های یکدست و با ترسیم مجدد استفاده شد و در مجموع ساختار گرافیکی کار نیز تغییر یافت.
این کتاب تصویری روشن از چند هزار سال تاریخ معماری ایران را در اختیار مخاطبان خود قرار می دهد.
این کتاب در حال حاضر مرجع درسی دانشجویان معماری می باشد و توانسته است جایگزینی مناسب برای کتابهای مشابه خارجی باشد.
نخستین بار استاد حدود ۳۵ سال پیش، سبک شناسی را با مقاله ای کوتاه معرفی کردند و پس از آن در دیگر مقالات، کتب و جزوات درسی درباره آن نگاشتند.. سبک شناسی معماری ایران نخست در سال ۱۳۴۷ در مجله باستانشناسی و هنر ایران به چاپ رسید. سپس استاد در نوشته های گوناگون که نام آنها در آخر همین کتاب آمده است، آنرا گسترش دادند تا اینکه بخش بزرگی از یک نیم سال تحصیلی درس معماری اسلامی برخی از دانشکده ها به این بحث اختصاص داده شد. نگارنده بین سالهای ۱۳۶۵تا ۱۳۷۱ در کنار جناب آقای مهندس میرلطیفی استاد محترم گروه معماری دانشکده هنـرهـای
زیبا، افتخار همکاری در درس معماری اسلامی را با استاد بزرگوار داشت. در آن هنگام بیماری استاد اجازه نگارش کتاب را به ایشان نمی داد. بنابر وظیفهء بزرگی که در قبال این استاد بزرگ و جامعه
تشخیص سبکها با توجه به تفاوتهای کیفی و کالبدی اندامهای معماری و با توجه به محل رواج آنها است. نمود این ویژگی در نام گذاری ایرانی سبکها ددیده می شود. مستشرقین و بررخی از محققین ایرانی سبکها را با نامهای بیگانه معرفی می کنند. نامیدن سبکها با نامهایی چون عرب، غزنوی، سلجوقی، مغول، تیموری و …. برای کشور و مردمی که خود تولید کننده سبک بوده اند دردآور است. در سرزمین ایران هنر معماریی شکل می گیرد، هنرمند ایرانی آنرا به اوج خود می رساند و در نهایت قبایل و اقوامی که خود در بیابانگردی به سر می بردند و برخی از آنها این ملت را قتل عام کردند و از سر آنها مناره ساختند، نام خود را بر آن هنر به یدک می کشند. شاید اگر آن اقوام چنین نامگذاری را می دیدند خود به شگفت می آمدند اما در عصر ما یکبار دیگر نام آنها زنده شد و اگر همین روش ادامه یابد برای آیندگان نیز زنده خواهد ماند.
بنابر وظیفهء بزرگی که در قبال این استاد بزرگ و جامعه فرهنگی کشور احساس می کردم تصمیم به گردآوری درسهای ایشان گرفتم. برای این کار، نخست از درسهای ایشان یادداشت برداشته شد و در جلسات هفتگی، کاستی های کار را با استاد مرور کرده و پس از آن صفحه آرایی ابتدایی از کار صورت می گرفت. هرچند که استاد پیرنیا نظرات مشخصی درباره سبکهای گوناگون و بناهای آن داشتند اما در مراجعه دادن دانشجویان به متخصصین و صاحبنظران دیگر کوتاهی نمی کردند. هنگام بحث درباره مسجد جامع اصفهان و اردستان همیشه از دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی سخن می گفتند و یا درباره بناهای خراسان، دانشجویان را به آثار آقای مهندس یعقوب دانشدوست ارجاع می دادند.
:: موضوعات مرتبط:
معرفی کتاب ,
,
:: برچسبها:
سبک شناسی معماری ,
معرفی کتاب ,
معماریان ,
معماری ,
معمار ,
نوشته شده در شنبه 6 مهر 1392
بازدید : 1939
نویسنده : MR ARC
|
|
موسسه آموزش عالی معماری و هنر پارس درتهران تاسیس گردید.
این موسسه که توسط پروفسور محمود گلابچی چهره ماندگار جمهوری اسلامی ایران در معماری و مهندسی راه و ساختمان، استاد نمونه دانشگاههای کشور و دارای کرسی یونسکو در معماری تاسیس گردیده است دارای رشته های مهندسی معماری، معماری داخلی، طراحی صنعتی، ارتباط تصویری (گرافیک)، طراحی لباس (طراحی پوشاک) بوده و با هدف شناخت هنر و ارزشهای پایدار معماری ایران در راستای توسعه و تعمیق باورها و اندیشههای مثبت نسل جوان دانشگاهی و متحوّل ساختن فضای آموزشی و پژوهشی دز زمینه هنر، فناوری و معماری تاسیس گردیده است.
ارائه خدمات آموزشی با كیفیت بالا در زمینه معماری و هنر برای دانشجویان داخل و خارج كشور با بهره گرفتن از اساتید برجسته و مجرب و ایجاد یك دانشگاه که در دراز مدت امکان رقابت با دانشگاههای معتبر منطقه و جهان را در عرصه بین المللی داشته باشد از دیگر اهداف این موسسه است.
در همین راستا برگزاری دوره های مشترك با همكاری دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی معتبر داخلی و خارجی، برگزاری نشست ها و همایش های علمی متناسب با گرایش های علمی و نیازهای کشور، تثبیت محوریت ایران در هنر، فناوری و معماری در میان کشورهای منطقه، توسعه ارتباطات بین المللی در قالب برنامههای بین دانشگاهی و شکلگیری یك دانشگاه تخصصی در زمینه هنر و معماری در مقیاس منطقه ای و بین المللی با توجه به تاریخ پر افتخار و سابقه درخشان و شکوهمند ایران در هنر و معماری از مهمترین برنامه های دانشگاه معماری و هنر پارس خواهد بود.
اطلاعات بیشتر در مورد برنامه ها و اهداف موسسه از طریق سایت دانشگاه به آدرس www.parsuniversity.ir و یا ایمیل info@parsuniversity.ir امکان پذیر می باشد.
:: موضوعات مرتبط:
سازه و بنا ,
دانشگاه و مراکز تعلیمی ,
,
:: برچسبها:
تاسیس دانشگاه معماری و هنر پارس ,
معماری ,
معمار ,
معمارها ,
نوشته شده در چهار شنبه 3 مهر 1392
بازدید : 2335
نویسنده : MR ARC
|
|
کی از عجایب طبیعی کره زمین درههای عظیم گراند کانیون در آریزونای امریکاست که به دلیل عمق زیاد و خوفانگیزش مشهور است. در مارس ۲۰۰۷ میلادی بنایی نعل اسبی شکل بر روی این دره نصب شد که به طور کامل با بهرهگیری از تیری قدرت مند و نامتعارف به صورت طره بر فضای معلق روی دره واقع شده بود.
طراحان برای استفاده حداکثری از خوفانگیزی این دره، سطح کف این پیادهرو را از شیشه ساختهاند!
:: موضوعات مرتبط:
سازه و بنا ,
پل ,
,
:: برچسبها:
پیادهراه گراندکانیون ,
معماری ,
معمار ,
نوشته شده در چهار شنبه 3 مهر 1392
بازدید : 2573
نویسنده : MR ARC
|
|
----------
موضوعی که خدمتتان ارائه میدهم راز گرههای اسلامی است. این موضوع را حدود یک ماه پیش در همایش سازههای سنتی با محوریت گنبد در دانشگاه تربیت مدرس ارائه دادیم. گفتار امروز براساس همان مقاله است. نام آن مقاله «گرههای چندزمینه براساس پیچیدگی بستر غیر مسطح» بود. این کار براساس یک طرح پژوهشی است که در استودیوی پنجاوهفت در حال انجام است. استودیوی پنجاوهفت،استودیوی جوانی است که حدود یک سال و نیم است که کار خود را شروع کردهاست. تمرکز اصلی گروه روی طراحی معماری است. البته کار در عموم عرصه دیزاین هم فعالیت داریم. کار پژوهشی نیز در کنار کارهای طراحی در برنامهی کارمان است. رویکرد گروه این است که هم کار پژوهشی انجام دهد و هم کار طراحی.
کسانی که در ایران بهدنیا آمدهاند و در ایران زندگی کردهاند امکان ندارد که گرهها را در بناهای مختلف ندیدهباشند. پس احتمالا همهی شما گرهها را دیدهاید و با آن آشنایی بصری دارید. گرهها، الگوهای هندسی بسیار پیچیدهای هستند که در همدیگر گره خوردهاند و یک بستر را میپوشانند. معمولا ما در برخورد اول با گرههای هندسی، گیج میشویم ولی وقتی دقیق تر میشویم و با دقت به آنها نگاه میکنیم میبینیم که در گره در پشت خود، منطق هندسی مشخصی دارد. اگر ما در نگاهمان به گرهها دقت بیشتری بهخرج دهیم، شکلهای منظم و منتظمی در آن مییابیم. مثلا در نمونهای که در مسجد جامع اصفهان در اوج تبحر یک روزن بهوسیلهی یک گره، که از دل یک قطعه سنگ یکپارچه درآمده است یا نمونههایی از گره با استفاده از کاشی معرق و ... در همان مسجد به خوبی این عناصر منتظم و هندسی تشخیص داده میشوند.
حال با هم چند نمونه از کاربرد گرهها را در سنت هنر و معماری اسلامی ببینیم. بر روی در ورودی مسجد جامع یزد میبینید که الگوی پیجیده گرهای چوبی کار شده است. در طبقه دوم خانهی عامریها در کاشان، از گره چوبی بهعنوان یک حفاظ یا نرده به عنوان یکی از اجزای معماری استفاده کردهاند. در سقف مسجد جامع اصفهان، تکنیک اجرای کار استفاده از گچ برای ایجاد گره است. این سقف به عنوان سقف کاذب کاربرد دارد و سازه را از داخل میپوشاند. نمونههای پارچهای متعددی هست. مثلا پارچهای هست از قرون ابتدایی اسلامی اسپانیا که اکنون در موزه بریتانیا نگهداری میشود و اثر گرهای روی پاچه طراحی شدهاست. در مینیاتورها هم شاهد حضور گرهها به عنوان الگوهای هندسی پرکننده سطوح هستیم. به این صورت میبینیم که گره و گرهسازی فقط به معماری اختصاص نداشتهاست و در تمام هنرهای گذشته ما شاهد گره هستیم. در طراحی خطوط و یا مثلا جلدسازی کتب مقدسه. در طراحی پوشش سطوح مبلمانها و ظروف و .... در سدههای ایتدایی و میانی قرون اسلامی گرهها کاربرد داشتهاند. کاربرد گرهها در معماری به طور ویژهتر نیز بوده است. استفاده از گره در جدارهی داخلی یک گنبد مانند گنبد جامع یزد یا مسجد جامع ساوه و در واقع روی سطوح منحنی که برخلاف کارهای متعارف که با هم دیدیم بسیار پیچیدهتر است. یا استفاده از آن روی سطوح بیرونی گنبدها مانند گنبد شاه نعمتالله ولی در ماهان کرمان. تمام مواردی که با هم دیدیم، نمونههایی بود که در سنت معماری و سنت هنرهای اسلامی شاهد آن بودیم. باید بگویم که گره و گرهسازی فقط مخصوص گذشته نیست. درحال حاضر هم کاربرد دارد و با آن کارهای زیادی انجام میشود.
این تصویر را ببینید. به نظر شما این کار در کجا است؟ حدس بزنید.
این اثر ساختمان مرکزی قبرستان مسلمانان در آمستردام هلند است. کاری بسیار جدید است که در سال 2011 ساخته شده است. الگویی که در این کار استفاده کردهاند، الگوی گره اسلامی است. این الگو از سرزمینهای اسلامی گرفته شدهاست.کیفیت ساخت آن به عنوان یک اثر معاصر و در یک کشور غیراسلامی قابل توجه است. البته ساختمان هم با موضوع اسلام بیارتباط نیست. این کار بسیار دقیق است. با تکنولوژیای که امروزه در غرب هست به راحتی میتوان این کار را درست کرد و قطعات را در کنار یکدیگر چید و یک الگو را شکل داد. نمونههای جدید دیگری نیز از کاربرد گرههای اسلامی در دوران معاصر وجود دارد. مثلا در برجی که توسط معماری فرانسوی در دوحه قطر ساخته شده است، تمامی بدنهی برج براساس یک نوع الگوی گره، پوشش داده شدهاست. در این کار چندین لایه میبینیم که در کنار هم قرار گرفتهاند. چند الگوی سادهی گره اسلامی است که با مقیاسهای متفاوت در جدارهی این بنا اجرا شدهاست.
ساختمانی دیگر در استرالیاست. یک ایستگاه قطار که در طراحی آن از یک الگوی گره در کل سطح بنا استفاده شدهاست. اگر این کار را ما در تهران میساختیم به این متهم میشدیم که قدیمی و واپسگرا هستیم و از گره بدون هیچگونه ابتکار و خلاقیتی در روی سطح بنایی استفاده کردهایم که هیچ ربطی به هم ندارند. احتمالا هم آنقدر به کار توهین میشد که دیگر جرأت نداشتیم که بگوییم این کار برای ما است. اما میبینید که در غرب به سادگی گره را روی بدنه انداخته است و برای ایجاد پنجره نیز بعضی از قطعات گره را خارج کرده است. اثر دیگر مثلا یک قبرستان مسلمانها در اتریش است. دوباره میبینیم که روی یکی از جدارهها گره کار کردهاست که این گره به صورت فیلتری نوری عمل میکند که به داخل مجموعه میرود. امروزه استفاده از گره، کاربرد فراوانی در صنعت و طراحی معماری و همچنین طراحی غیر معماری دارد. مثلا در اثر مشهور مرکز عرب در پاریس به طراحی معمار مشهور فرانسوی ژان نوول با تکنولوژی منحصربهفرد مکانیکی روبهرو هستیم که با استفاده از الگوی گره بسیار سادهای که با یک سیستم مکانیکی باز و بسته میشود، نور را به داخل فضا میآورد یا از ورود آن ممانعت میکند.
تمام حرفهایی که در حال حاضر زدم برای این است که مشخص شود گرهها کاربرد دارند. گره چیزی نیست که فقط برای گذشته باشد و در حال حاضر تمام شده و دیگر اثری از آن باقی نمانده باشد.
امروزه گرهها فقط بر روی جدارههای معماری استفاده نمیشوند بلکه در کفسازیها و به صورت ساده، اجرا میشوند میپوشانند. در غرفهسازی و یا در اینستالیشنهای ساده و پیچیده نیز از گره استفاده میکنند. در طراحی صنعتی هم از گرهسازی برای پوشش سطوح استفاده میشود. مثلا سطح پنجپایهای که میبینید با یک گره پوشانده شده است، در مجسمهسازی و طرحهای آنها نیز از گره استفاده میشود. بعضی از قطعات را از هم خالی میکنیم یا به هم میافزاییم. یا اینکه در کارهای گرافیکی هم گره کاربرد دارد. در طراحی دیجیتال هم وارد شده است و به وسیلهی الگوهای الگوریتمیک سطوحی را میپوشانند و آنها را کنار هم میگذارند. تمام حرفهایی که در حال حاضر زدم برای این است که مشخص شود گرهها کاربرد دارند. گره چیزی نیست که فقط برای گذشته باشد و در حال حاضر تمام شده و دیگر اثری از آن باقی نمانده باشد. در حال حاضر در فضاهای داخلی هم خیلی از گره استفاده میشود. البته بعضی از الگوهای هندسی که خیلی هم نمیتوان بهخاطر تناسباتشان به آنها گره گفت و از اجزای هندسی خالی هستند، میبینیم که در فضاسازی شهری کاربرد دارند. در بعضی موارد هم استفاده از گره آنقدر زیاد میشود که کاری بسیار شلوغ و آزاردهنده را به مخاطب ارائه میدهد. تمام بحثهای تا به این جا، برای این بود که بگوییم که امروزه گرهها چه کارهایی انجام میدهند و چهطور از آنها استفاده میکنیم.
گرهها الگوهای هندسی پیچیدهای هستند که در کنار همدیگر قرار میگیرند و سطوح را پر میکنند. نکتهای که در سنت گرهسازی از گرهها مطرح است این است که گرهها را به عنوان شطرنج معماران میدانند. زیرا هر معماری که خیلی متبحر شود و بر کارش مسلط باشد دست به طراحی گره میزند. برای همین گره کار سادهای نیست که هرکسی بتواند آن را خلق کند. برای همین در سنت به گره و گرهسازی شطرنج معماران میگویند.
گرهها الگوهای هندسی پیچیدهای هستند که در کنار همدیگر قرار میگیرند و سطوح را پر میکنند. نکتهای که در سنت گرهسازی از گرهها مطرح است این است که گرهها را به عنوان شطرنج معماران میدانند. زیرا هر معماری که خیلی متبحر شود و بر کارش مسلط باشد دست به طراحی گره میزند. برای همین گره کار سادهای نیست که هرکسی بتواند آن را خلق کند. برای همین در سنت به گره و گرهسازی شطرنج معماران میگویند. اما بعد از ورود مستشرقین به سرزمینهای اسلامی و پیدا کردن آثار و گنجینههای این ممالک، آنها در تلاش بودند تا راز گرهها را کشف کنند. چون ما در سنت معماری و هنر خودمان نداریم که هنرمندان آثار خود را ثبت کنند یا به توضیحاتی دربارهی کارشان بپردازند که چه روشی را طی کردهاند و نتیجتا به چهچیزی رسیدهاند. چون این منابع موجود نبودهاست و پیشزمینهی ذهنیای برای مستشرقین وجود نداشتهاست، این افراد تلاش میکردند که راز گره را خودشان کشف کنند. برای همین شروع به جمع آوری آثار کردند و بعد نیز به حدس زدن روش طراحی گرهها پرداختند. نکاتی وجود دارد که حرفهای من را تایید میکند.
یکی از منابعی که مستشرقین در آثار جدیدشان به عنوان منبع روی آن خیلی تاکید میکنند، طومار توبقاپو است که در زمان معاصر در استانبول کشف شد و هماکنون هم در موزه آنجا نگهداری میشود. بیشتر رفرنسهای آثار آنها به این طومار توپقاپو بازمیگردد. اما ما در کشورمان منابعی داریم که خیلی به ما در کشف راز و نحوهی ترسیم گرهها کمک میکند.
این افراد میدیدند که منبعی وجود ندارد و خیلی هم نمیتوانستند به فرهنگ مناطق دسترسی داشته باشند و به صورت مستقیم با آن برخورد کنند به همین دلیل، خیلی منابعی پیدا نمیکردند و اگر هم چیزی پیدا میکردند نمیتوانستند با آن رابطهی خوبی برقرار کنند. یکی از منابعی که مستشرقین در آثار جدیدشان به عنوان منبع روی آن خیلی تاکید میکنند، طومار توبقاپو است که در زمان معاصر در استانبول کشف شد و هماکنون هم در موزه آنجا نگهداری میشود. بیشتر رفرنسهای آثار آنها به این طومار توپقاپو بازمیگردد. اما ما در کشورمان منابعی داریم که خیلی به ما در کشف راز و نحوهی ترسیم گرهها کمک میکند. کتابی به نام احیای هنرهای از یاد رفته به روایت استاد حسین لرزاده، یکی از استاد معمارانی که فوت کردهاند ولی آثار ایشان منتشر شده است. کتاب دیگری که در تصویر میبینید کتابی بسیار قدیمی از ابوالوفا محمد بوزجانی است. در قرن نهم پیوستی به این کتاب اضافه شده که در این پیوست روش ترسیم بعضی از گرهها توضیح داده شدهاست. به غیر از این دو کتاب، آثاری از استادمعماران داریم که گرهها را ترسیم کردهاند. مانند استاد ماهرالنقش یا استاد اصغر شعرباف. این افراد هم کتابها و آثاری را تالیف کردهاند که به عنوان اسنادی برای ترسیم گره به حساب میآیند.
در کنار این منابع در سالهای اخیر، منظورم از سالهای اخیر ده-بیست سال اخیر است، در غرب هم تلاشهای بسیاری برای کشف روش ترسیم گره و اینکه بتوانیم راز گرهها را بیابیم تالیف شده است. ما با مجموعهای از پژوهشها روبهرو هستیم. مثل پژوهشهای هانکین، گرامبوام و شپرد و پژوهش سعید و پارمان که این آخری به فارسی هم ترجمه شدهاست و در دسترس همه قرار دارد. با تلاشهایی که در غرب هست و روشهایی که توضیح دادهاند هم اکنون ما میتوانیم روش ترسیم بعضی از گرهها را توضیح دهیم. همینطور که در سمت چپ تصویر میبینید، این گره با روش جدید طراحی شدهاست و این گره در کتابها و آثار غربیها پیدا میکنید و گره سمت راست به روش سنتی استادمعماران ایران ترسیم شدهاست. در نگاه اول تفاوت بین این دو گره احساس نمیشود. ولی وقتی دقیقتر میشویم و روشها را باهم مقایسه میکنیم میبینیم که این دو تفاوتهای ریشهای با هم دارند. تفاوت این دو به زعم ما این نکته است که در روش سنتی توجه، بیشتر روی بستر گرهای است که در آن زمینه رسم میشود در حالیکه عدم توجه به بستر در روشهای جدید و نوین مشهود است. برای اثبات به بررسی این حرف میپردازیم که گرههای سنتی چگونه ترسیم میشده و گرههای جدید چهطور ترسیم میشود. این تفاوت را قرار است با همدیگر پیدا کنیم.
در روش سنتی میگویند که گرهها از ترکیب مجموعهای از آلات گره ساخته میشود. این آلات شناخته شده هستند و هرکدام از این آلات برای خود اسم و عنوانی دارد. روش ترسیمشان هم مشخص است. ما برای شناختن گره سنتی ابتدا باید آلات گره سنتی را بشناسیم.
در روش سنتی میگویند که گرهها از ترکیب مجموعهای از آلات گره ساخته میشود. این آلات شناخته شده هستند و هرکدام از این آلات برای خود اسم و عنوانی دارد. روش ترسیمشان هم مشخص است. ما برای شناختن گره سنتی ابتدا باید آلات گره سنتی را بشناسیم. بهطور کلی در سنت گرهها را به سه دستهی تند، کند و شل تقسیم میکنند. هر گرهای از ترکیب این سه دسته حاصل میشود. مثلا ما میتوانیم گره کند و شل داشته باشیم. یا گرهای میتواند هر سه ویژگی را داشته باشد. یا اینکه یک گره فقط میتواند تند یا شل یا کند باشد. مثلا برای گره کند مجموعهای از آلات مشخص وجود دارد. زوایای مشخصی بین هرکدام از اضلاع این آلات وجود دارد. این آلات در کنار هم ترکیب میشوند و گره نهایی را شکل میدهند. همین منطق برای گرههای شل و تند نیز وجود دارد. اگر به بررسی آلات یک گره بپردازیم میبینیم که گره مجموعهای از آلات دارد که آلات شناخته شدهی گرهها هستند. برای مثال در این تصویر در این نقطه ما یک «ششبند» داریم و یک «پنج» را هم در این نقطه میبینیم. از روی پنجها و زوایای آلتها به راحتی میتوان تشخیص داد که گرهها در کدام گروه قرار میگیرند.
ویژگی روش ترسیم سنتی گره یکی زمینهی آن است و دیگری خط رمز. وقتی خط رمز را ترسیم میکنیم، تازه میتوانیم که گره را طراحی کنیم. گرههای مختلف با خطوط رمز مختلف شکل میگیرد.
حال روش ترسیم یک امالگره را بر اساس روش استاد معمار لرزاده بررسی میکنیم و جلو میرویم تا ببینیم که چهطور یک گره ترسیم میشود. برای شروعاز کنج عرض بستر مورد نظر یک زاویه را استخراج میکنند. زاویه را به پنچ قسمت تقسیم میکنند. بعد از تقسیم شعاع استخراجی سوم را امتداد میدهند. از تقاطع این شعاع با خط عمود رسم شده از کنج دیگر بستر نقطهی D به دست میآید. وقتی این نقطه بهدست میآید، چهارچوب و زمینهی مشخصی برای ما ایجاد میشود. این چهارچوب و آن زمینه بهوسیلهی بعضی از تناسبات به دست میآید که از روشهای ترسیم استخراج شدهاست. یعنی ما نمیتوانیم روی هر مستطیلی گره ایجاد کنیم. گره باید براساس تناسبات روش ترسیم ایجاد گردد. بعد از ترسیم زمینه، یک خط رمز را ترسیم میکنیم. ویژگی روش ترسیم سنتی گره یکی زمینهی آن است و دیگری خط رمز. وقتی خط رمز را ترسیم میکنیم، تازه میتوانیم که گره را طراحی کنیم. گرههای مختلف با خطوط رمز مختلف شکل میگیرد. مثلا برای رسم خط رمز همین گره امالگره، خط رمز عمودیای که از مرکز استخراج شده را داریم. بعد از استخراج این خط رمز دوایری ترسیم میشود که از این خطوط میگذرد و تعدادی نقطه بهوجود میآید. این نقاط را به صورت یکیدر میان شمارهگذاری میکنیم. در مرحلهی بعد نیز به همین روال عمل میکنیم و بعد از آن، نقاط را به هم وصل میکنیم. بهصورت یک، دو، سه. همین کار را تکرار میکنیم تا مدول پایه گره بهدست بیاوریم. بعد از اینکه این مدول پایه بهدست آمد، این تصویر را از چهار طرف بازتاب میدهیم و این بازتاب هم محوری است و هم مرکزی. در نهایت یک گره امالگره ایجاد میگردد. در وسط این گره یک شمسهی ۱۰ افتاده است و در گوشهها هم باز همین شمسهها تکرار میشود. آلات معروف گره هم در وسط قرار میگیرد.
در سنت گرهسازی نکتهای که همه به آن اشاره دارند این است که گرههای دستگردان و چندزمینه براساس فشردهگی و گشودهگی ترسیم میشود. این واژهای است که ما در آثار میبینیم ولی خیلی متوجه نمیشویم که دقیقا منظور آن چیست؟ من جلوتر اشاره میکنم که مفهوم این حرف در حال حاضر چیست. تا الآن هر چه گفتیم از روشهای ترسیم سنتی بود و گرههای سنتی را با هم بحث میکردیم. در قسمت بعدی به روشهای جدیدی اشاره میکنم که در آثار غربیها مشاهده میشود.
دیدید که روش بسیار پیچیدهای است که به ترسیم گره دست پیدا کنیم. گرهها سنتی دستهبندیهای متفاوتی دارند. اما نکتهای که در گرههای سنتی هست و عنوانی که در منابع سنتی به آن اشاره شدهاست و معمولا در روشهای جدید از آن خبری نیست، گره دستگردان یا گره چندزمینه است. در سنت به گرههایی که شمسههای متفاوتی داشته باشد، دستگردان میگویند. منظور از متفاوت بودن شمسه، تفاوت در عدد شمسهها است. برای گفتن عدد شمسه بهراحتی میتوان آن را شمرد. ۱، ۲، ۳ و ... و ۸. این یک شمسهی ۸ است. این شمسهی وسطی چند است؟ بشماریم. ۱، ۲، ۳، و ...و ۲۰. یک شمسه هم در این گوشه میبینیم. ما در این گره چند شمسه داریم با درجهی متفاوت که همهگی یک گره کلی را تشکیل میدهند. این گره، بسیار ویژهای است. بههمین سادگی به آن نگاه نکنید. روش ترسیم آن بسیار سخت است. در این گره هرچه به وسط نزدیک میشویم آلتهای گره بزرگتری داریم و وقتی به گوشهها میرسیم، آلتهای گره مقداری کوچکتر میشود و به هم میپیوندد. ترسیم این کار بسیار دشوار است. در سنت گرهسازی نکتهای که همه به آن اشاره دارند این است که گرههای دستگردان و چندزمینه براساس فشردهگی و گشودهگی ترسیم میشود. این واژهای است که ما در آثار میبینیم ولی خیلی متوجه نمیشویم که دقیقا منظور آن چیست؟ من جلوتر اشاره میکنم که مفهوم این حرف در حال حاضر چیست. تا الآن هر چه گفتیم از روشهای ترسیم سنتی بود و گرههای سنتی را با هم بحث میکردیم. در قسمت بعدی به روشهای جدیدی اشاره میکنم که در آثار غربیها مشاهده میشود.
در این تصویر به روش یکی از پژوهشگران معاصر، کاپلان که پژوهشش را در سال 2002 ارائه کرده است میپردازیم. این کار براساس پژوهشهای افراد قبلی انجام گرفتهاست. بهطور کلی روش او این طور است که یک بستر بیکران را در نظر میگیرد. مجموعهای از الگوهای ثابت که از آثار گذشته خارج کرده و منطق پشت آن نیست و تصاویر آن را از گرههای موجود استخراج کردهاست را روی سطح گسترده میکند. بعد از این که این الگوها پهن شد، شروع میکند با مجموعهی دیگری از الگوها که به نام Star و Rosette معرفی میکند این الگوها را پر میکند. او میتواند این چندضلعی را که در تصویر میبینید با یک Rosette و یک Star پر کند و کل سطح را به یک گره پیچیده تبدیل کند. این روشی است که نرمافزار آن هم توسط کاپلان تولید شده است و به صورت رایگان روی وب گذاشتهاست. البته کاپلان روش دومی هم برای کار خود ذکر میکند. روشی است که براساس «زاویهی در تماس»، گره را شکل میدهد. دوباره همان چندضلعیهای پایهای و در تماس، را روی سطح میاندازد و از وسط هرکدام از این ضلعها یک زاویه استخراج میکند. مثل این زاویه که در تصویر میبینید. این زوایا وقتی استخراج میشود سطح را به یک گره پیچیده تبدیل میکند. روش بسیار ساده است. البته بعدها این را توسعه داده است. گفتهاست اگر این دو از هم فاصله بگیرند گرههای پیچیدهتری تولید میشود. این یکی از کارهایی است که انجام دادهاست. این همان Polygon in Contact (چندضلعیهای در تماس) اولی هست که آن را برمیدارد و زاویهی 22.5 را استخراج میکند و با این کار سطح را به یک گره پیچیده تبدیل میکند. مثلا در این شکل، زاویه مورد نظر 45 درجه است. در بعدی هم باز زاویه تغییر میکند. هرچه این گرهها باز و بسته شود تولید گرههای بیشتری میکند. این دو روش، روشهایی بود کاپلان ارائه داده است.
روشها و افراد دیگری هم هستند که دربارهی ساخت گره پژوهش کردهاند. فرد دیگری که دربارهی ترسیم گرهها کار کرده آقای بودنر است. روشی که ایشان ارائه میدهد به این صورت است که مجموعهای از Rosetteها را با فاصلههای مختلف در کنار هم قرار میدهد. بعد از قرار دادن این Rosetteها کنار یکدیگر با روش استنتاجی خودش و به نوعی که به ما الگو نمیدهد، میگوید که برای ترسیم این گره باید این کار را انجام دهیم. روشش عام نیست. روشی خاص برای گرههای خاص است. نحوهی اتصال این مجموعه را به یکدیگر و شکل گرفتن گره نهایی را میگوید. این روش، خیلی عمومی نیست. فقط برای گرههای خیلی خاص میتوان آن را به کار برد. روش بعدی که در حال حاضر به آن اشاره میشود روش آقای بونر است. ایشان براساس فرض گرهدرگرهای که ما در سنت گرهسازی خودمان داریم، یک بستر را به چند ضلعیهای در تماس با هم تبدیل میکند، و با استخراج کردن زاویه از روی هرضلع، شروع به تبدیل سطح به یک گره میکند. این خیلی به کاری که آقای کاپلان انجام دادهاست شباهت دارد. ولی با این تفاوت که ایشان فهمیدهاند که گرههای اسلامی پیچیدهتر از این حرفها است. که به سادگی روش کاپلان بتوان آنها را تولید کرد.
حال بیایید دوباره مقایسه کنیم. گرههایی که در این تصویر میبینید به نظر، هر دوی آنها پیچیده و خاص هستند. ولی وقتی در گره سمت راست دقت میکنید میتوانید یک الگوی مشخص و منظمی را پیدا کنید. یعنی شمسههایی را میبینیم که با فواصل مشخص درحال تکرارشدن هستند. آلات گره کاملا مشخص است. و در همهجا به صورت بافتی است که در حال تکرار شدن است. این گره را میتوانید از هرطرف که بخواهید تا بینهایت ادامه دهید . ولی گره سمت چپ متفاوت است. گرهای است که به روش سنتی ترسیم شدهاست. در این گره یک شمسهی ۲۰، در وسط داریم و در کنارهها هم شمسههای متفاوت با درجات مختلف وجود دارد. شاید تفاوت این دو برای ما درک نشود. چون تمامی این شمسهها در سطوح مسطح، در حال شکلگرفتن هستند. وقتی حساسیت این بحث درک میشود که این گرهها به روی سطوح غیر مسطح برده شود.
ما به این نتیجه رسیدیم که این تغییر درجه و شمسهها و کنار هم نشاندن آنها به دلیل این بودهاست که در سنت برای اینکه بتوانیم سطوح غیر مسطح را پوشش دهیم، از درجات متفاوت شمسهها استفاده میکردیم و براساس انحنای سطوح درجهی شمسهها، تغییر پیدا میکرد. این همان چیزی است که کاپلان به زبان دیگری آن را بیان میکند ولی ما در سنت طراحی گرههایمان با مجموعهای روبهرو هستیم که برای طراحی و ترسیم گرهها بر روی سطوح منحنی این کار را انجام میدادند. بدون اینکه روشهای علمی و ترسیماتی آن بیان شود. این کار خودبهخود انجام میشدهاست.
در غرب نرمافزارهای بسیاری ایجاد شدهاست که بتواند یک بافت را روی سطوح غیر مسطح بیاندازد. مثلا فردی به نام دانهام تولیدکنندهی الگوریتمهایی است که بتوانند تکسچر و بافت و الگوی مسطح مشخصی را، روی سطوح غیر مسطح بیاندازد. مثل هذلولیای که در شکل کناری میبینید. میبینید وقتی که یک گره منظم و منتظم میخواهد روی سطح غیر مسطح قرار بگیرد، براساس تنشهایی که به آن وارد میشود الگوی آن از فرم عادی خارج میشود و دیگر، آن خطوط صاف را درشکل نمیبینیم. خطوط منحنی ایجاد میگردد. این کار نیازمند یک الگوریتم خیلی پیچیده است که بتواند این کار را انجام دهد.
کاپلان با همکاری سالسین، تلاش کردند تا الگوهای خودشان را روی سطوح غیر مسطح بیاندازند. اتفاق جالبی افتاد. مثلا آنها میخواستند همان الگوی قبلی را روی یک سطح کروی بیاندازند. در این تصویر یک شمسه است که عدد آنرا میشماریم. ۱، ۲، ۳ و ... و ۱۲. یک الگوی شمسهی ۱۲ روی این سطح است. وقتی این الگو روی یک سطح کروی میافتد چه اتفاقی رخ میدهد؟ تبدیل میشود به یک شمسهی ۱، ۲، ۳ و ... ۹. به یک شمسهی ۹ تبدیل میشود. خیلی عجیب است. کاپلان به این نتیجه رسید که هیچ راهی وجود ندارد. اگر بخواهد یک الگوی هندسی را روی یک سطح غیر مسطح و منحنی بیاندازد، باید شمسه را عوض کند. این دستآوردی است که وقتی کاپلان خواست یک گره را روی یک سطح منحنی بیاندازد به آن رسید. به عبارت دیگر تغییر درجهی شمسه. وقتی این کار را بر روی یک منحنی دیگر مثلا هذلولی انجام داد به شمسهی ۱۴ رسید. یعنی دوباره درجهی شمسه تغییر کردهاست. کاپلان در نهایت به این نتیجه رسید که براساس این اتفاق، در گرههای اسلامی، وقتی آنها را روی منحنی میاندازیم باید درجهی شمسه تغییر کند. باید براساس انحنای سطح، درجه شمسه تغییر پیدا کند. این نکتهای است که کاپلان به آن اشاره میکند و میرود. و البته خیلی هم برای او مهم نبودهاست.
بحثی که پیشتر مطرح کردم بحث گرههای دستگردان و چندزمینه یادتان هست؟ این از سنت معماری و گرهها برای ما ماندهاست. ما دیده بودیم که گرههای دستگردان درجههای متفاوتی از شمسهها را کنار یکدیگر مینشانند. ما به این نتیجه رسیدیم که این تغییر درجه و شمسهها و کنار هم نشاندن آنها به دلیل این بودهاست که در سنت برای اینکه بتوانیم سطوح غیر مسطح را پوشش دهیم، از درجات متفاوت شمسهها استفاده میکردیم و براساس انحنای سطوح درجهی شمسهها، تغییر پیدا میکرد. این همان چیزی است که کاپلان به زبان دیگری آن را بیان میکند ولی ما در سنت طراحی گرههایمان با مجموعهای روبهرو هستیم که برای طراحی و ترسیم گرهها بر روی سطوح منحنی این کار را انجام میدادند. بدون اینکه روشهای علمی و ترسیماتی آن بیان شود. این کار خودبهخود انجام میشدهاست.
در این گفتار برآن بودیم که بگوییم که در ایجاد گره بین روش سنتی و روش نوین تفاوت وجود دارد. این تفاوت ماهیتی است. روشهای سنتی روشهایی هستند که به زمینه توجه میکنند درحالی که روشهای جدید زمینه را مدنظر قرار نمیدهند. ما اگر بخواهیم روی یک سطح غیر مسطح یک گره را ترسیم کنیم حتما باید از گرههای دستگردان استفاده کنیم. انگار که گرههای دستگردان در معماری سنتی اساسا برای سطوح غیرمسطح ایجاد شدهاست.
در این گنبد، که گنبد مسجد جامع ساوه است ، با تغییر درجهی شمسهها مواجه هستیم. هرچه از پایین به سمت بالا میرویم چون انحنا در حال تغییر کردن است و نیاز به این دارد که گره، گره فشردهتری شود، میبینیم که شمسههای گره تغییر میکند و هرچه به بالا میرسد شمسهها درجات پایینتری دارند. تصویر دیگر مقبرهی شاهنعمتاللهولی در ماهان کرمان است. این گره هم بسیار ویژه است. ابتدا از یک شمسه با درجهی پایینتر شروع میشود، بالا میرود و به شمسهی بزرگتری میرسد و ادامه پیدا میکند و به شمسهی ۵ میرسد و درنهایت به شمسهی انتهایی در راس گنبد میرسد. این گره، گرهای است که دو ردیف دارد. یک ردیف در وسط و ردیف دیگر در کنار. در این دو میتوانیم همین رفتار را ببینیم. یعنی شمسه در حال تغییر کردن است. چنین سنتی فقط در ایران نیست. ما با گرهسازی در تمامی تمدن و جهان اسلام مواجه هستیم. تصویر گنبد جامع بارسای در قاهره خوب این مساله را نشان میدهد. این هم، همان تغییر درجهی شمسه براساس انحنا را دارد و از همان الگو پیروی میکند. یا گنبد مسجد سلطان قایتبای در قاهره. این هم دوباره با همین فرض یک گره چندزمینه و یک گره دستگردان را طراحی کردهاست و بر روی سطح منحنی انداختهاست. این اتفاق فقط در سطوح خارجی گنبد نمیافتد. سطوح داخلی هم در سنت معماری با گرهها پر شدهاست. میبینید که زیر گنبد مسجد جامع یزد چون بسیار به نیم کره شبیه است، برای ایجاد گره در زیر آن از شمسههایی استفاده شدهاست که این شمسهها به ترتیب و یکییکی درجهشان کم میشود. پیوستار دقیقی در آن وجود دارد که نشان میدهد شمسهها به صورت خطی در حال تغییرکردن هستند. و این کار بسیار ویژه است. در این تصویر هم کاملا شمسههای آن را میبینید که چه طور در حال تغییر کردن است و با یک انحنا به شمسهی ۲۴ میانی میرسد.
در این گفتار برآن بودیم که بگوییم که در ایجاد گره بین روش سنتی و روش نوین تفاوت وجود دارد. این تفاوت ماهیتی است. روشهای سنتی روشهایی هستند که به زمینه توجه میکنند درحالی که روشهای جدید زمینه را مدنظر قرار نمیدهند. ما اگر بخواهیم روی یک سطح غیر مسطح یک گره را ترسیم کنیم حتما باید از گرههای دستگردان استفاده کنیم. انگار که گرههای دستگردان در معماری سنتی اساسا برای سطوح غیرمسطح ایجاد شدهاست.
----------- سوالات و نظراتی که در جلسه ارائه از جانب مخاطبین مطرح شد:
راجع به اسم آتلیهی خود به دوستان توضیح دهید؟
کسرایی: پنجاوهفت نام یک قوس ایرانی است. روشی است که یک قوس ایرانی را ترسیم میکنند و در معنا عبارتست از دو جز پنج و اوهفتن که در فارسی قدیم به معنای روزن و گشودن میباشد. ما از اسم این قوس برای آتلیه خود استفاده کردیم. خیلی پیچیدگی خاصی هم ندارد. البته پنجاوهفت به پنجاهوهفت هم نزدیک است.
گرههای سنتی از کجا آمدهاند و آیا گرههایی که در کارهای مدرن دیدیم همان گرههای سنتی هستند یا نه؟
کسرایی: خیلی دقیق نمیتوانیم بگوییم که گرهها از کجا آمدهاند و گرهسازی از چه قرنی شروع شدهاست. حتی شک و بحث است که آیا این گرهها محصول کار ریاضیدانان مسلمان است یا معماران مسلمان؟ البته باید تاریخچهی آن بررسی شود. ما شاهد فاصلهای در قرن چهارم و پنجم اسلامی از حضور ریاضیدانان هستیم و روشها و آثار و هنرها را نیز اگر جمعآوری کنیم بیشتر آنها حدودا برای قرن 8 و 9 هجری هستند. مشخص نیست که این روش را ابتدا ریاضیدانان کشف کردهاند و ریاضیدانان آن را ترویج دادهاند یا خود معماران بودهاند که آن را ابداع کردهاند. در هر صورت، در این ارائه این موضوع اهمیت ویژهای ندارد. بیشتر دنبال این بودیم که ببینیم ارتباط ما در حال حاضر با گرهسازی و گرههای اسلامی چیست؟ دنبال چه هستیم؟ چهطور میتوانیم بسازیم؟ چهطور میتوانیم گرهها را ترسیم کنیم؟ و در کل امروزه بتوانیم دوباره از آن استفاده کنیم.
بناهاي سنتي ,
مقالات معماري ,
,
:: برچسبها:
راز گرههای هندسی اسلامی ,
معماری ,
معمار ,
نوشته شده در سه شنبه 2 مهر 1392
بازدید : 2349
نویسنده : MR ARC
|
|
حتما شنیدهاید که در بیان بدبینی و خوشبینی و پیشباورهای ذهنی افراد از تعبیر عینک به چشم زدن و دنیا را به رنگی خاص مشاهده کردن استفاده میکنند. یا مثلا شاید تجربه زدن عینکی دودی یا رنگی به چشم داشته باشید. دیدن جهان پیرامون به رنگی تشدیدیافته خارج از رنگ واقعیت محسوس، به طور جدی بر احساس ما نسبت به محیط پیرامون موثر است. رنگها با خودشان حال و هوا و حس و حتی گاهی مفاهیمی ذهنی به همراه دارند. دیدن آسمانی سرخ با دیدن آسمان آبی پرکنتراست دو احساس مختلف را نسبت به طبیعت در ما ایجاد میکند.
این تفاوت در شناخت، دستمایه ایدهای جالب در طراحی یک فضای شهری آیکونیک در دانمارک شده است. اولفور الیاسون با طراحی راهرویی دایرهای با محیط یک و نیم کیلومتر که جدارههای آن هر صد و پنجاه متر یک بار با رنگی خاص شیشه شدهاند، تجربهی درکی پانوراما و ۳۶۰ درجه از شهر اما در رنگهای متفاوت و حال و هوای مختلف به شهروندان داده است.
شما در رینگی در بالای یک ساختمان بلند به راحتی میتوانید تمام پهنهی شهر را ببینید اما هر سکانس از افق شهری با یک رنگ خاص دیده میشود و تبدیل رنگها به هم نیز با روشی پیوسته و بدون اختلاف فاحش رنگی طراحی شده است.
:: موضوعات مرتبط:
سازه و بنا ,
موزه ,
,
:: برچسبها:
رنگینکمان پانوراما / اولفور الیاسون ,
architect ,
معمار ,
معماری ,
نوشته شده در سه شنبه 2 مهر 1392
بازدید : 1927
نویسنده : MR ARC
|
|
حتما تصاویر متعددی با تکنیک سرعت بالا دیده اید که لحظهای منجمدشده از زمان هستند و گاهی دربردارنده واقعیاتی که کمتر به چشم میآیند. اما در مجموعه عکاسیهای آلبرتو سوسو از حرکت سریع قطرات رنگ تفاوتی عجیب وجود دارد. او با انتخاب مایعی رنگ با گرانروی بیشتر از معمول مایعات و تداخل اتفاقی قطرات مایع به فرمهای بدیعی در واحد کوچکی از زمان دست پیدا میکنند که مانند مجسمههایی انتزاعی و پرداخت شده خودنمایی میکنند.
:: موضوعات مرتبط:
تصاویر ,
خلاقیت ,
,
:: برچسبها:
عکسهایی از آلبرتو سوسو ,
مجسمه های رنگی ,
معماری ,
معمار ,
عکس ,
مجسمه ,
نوشته شده در سه شنبه 2 مهر 1392
بازدید : 2793
نویسنده : MR ARC
|
|
سرامیکها و موزائیکها ظرفیتهای فوقالعادهای در بافتهای معماری هستند. متاسفانه با وجود آن که بستر خاکی ایران زمین بهترین سرامیکها را به تاریخ هنر و تمدن عرضه کردهاست، امروز در غالب طرحهای معماری کشور این ظرفیت به کل نادیده گرفته میشود. موزایک و سرامیک امروز تنها به پوششهای هندسی و بدون ابتکار و هنرمندی سطوح خیس اطلاق میشود در حالیکه بسیاری از گوشههای جلوهپردازی و هنری در معماری جهان سنت در ترکیب موزائیکهای زیبا و یگانه به دست آمده است.
در این پست ۴۰ موزائیک کاری امروزی اما هنرمندانه و با تم انتزاعی به دور از بیان تصویری مشخص را با هم میبینیم.
:: موضوعات مرتبط:
دیزاین ,
کاشی کاری ,
تزیینی ,
,
:: برچسبها:
سرامیک ,
۴۰ طرح سرامیک انتزاعی ,
سرامیک ,
انتزاعی ,
معماری ,
معمارها ,
معمار انتزاع سرامیک ,
سرامیکی ,
نوشته شده در دو شنبه 1 مهر 1392
بازدید : 2589
نویسنده : MR ARC
|
|
|
دانلود نقشه پلان دانشگاه تهران
دانشگاه تهران بزرگترین مرکز آموزش عالی در ایران و قدیمیترین دانشگاه ایران است که در سال ۱۳۱۳ با حمایت رضاشاه پهلوی تأسیس شد.این دانشگاه هم اکنون دارای ۲۵ دانشکده است و از استادان مجرب ایرانی در بیشتر رشتهها بهره میگیرد. با داشتن ۳۲ هزار دانشجو یکی از بزرگترین دانشگاههای خاورمیانه میباشد. این دانشگاه بر اساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد و حتی طراحان ساختمانهای دانشگاه تهران مهندسین فرانسوی بودند، و دروس و برنامههای هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً بر اساس الگوی موسسه اکول د بوزار طراحی گردید. پردیس و بناهای این دانشگاه توسط معماران اروپایی رولاند دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، آلکساندر موزر، آندره گدارد، و محسن فروغی طراحی گردید. در سال ۱۹۷۱ ساختمان جدید کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با طراحی عبدالعزیز فرمانفرمایان گشوده شد. هر دانشکده و اکثر گروهها نیز کتابخانهٔ تخصصی خود را دارند. در اینجا برای مهندسان و دانشجویان نقشه پلان دانشگاه را به صورت یک فایل اتوکدی با مقیاس 1 به 2000 قرار داده ایم که به عنوان یک مجموعه موفق دانشگاهی به عنوان اولین دانشگاه ایران، برای طراحی سایر دانشگاه ها مفید خواهد بود.
پسوورد فایل زیپ : www.mah3d.com
|
حجم : |
1.15MB |
دانلود محصول : |
|
|
|
چند تصویر از محصول : |
|
|
|
www.mah3d.com
:: موضوعات مرتبط:
دانشگاه و مراکز تعلیمی ,
برنامه ها ,
Auto cad ,
دانلود ,
,
:: برچسبها:
دانلود نقشه پلان دانشگاه تهران ,
معماری ,
معمار ,
نوشته شده در دو شنبه 1 مهر 1392
بازدید : 1406
نویسنده : MR ARC
|
|
Selfridges shopping center in Birmingham
The architecture firm Future Systems were appointed by Selfridge's then chief executive, Vittorio Radice, to design only the third store outside London. Although Selfridges was physically integrated with the Bullring Shopping Centre the client wanted a distinct design approach which would set the store apart from the rest of the development and become an instantly recognisable signpost for the brand.[1] The building's facade is curved, wrapping around the corner of Moor Street and Park Street. The facade comprises 15,000 anodised aluminium discs mounted on a blue background
:: برچسبها:
Selfridges shopping center in Birmingham ,
معماری ,
معمار ,
معمار ,
|
|
|